مرجع سکه طلا
سکهٔ طلا، سکه‌ای است که از فلز طلا ساخته می‌شود. بیشتر سکه‌های طلا که از سال 1800 میلادی ضرب شده‌اند، دارای ۹۰ تا ۹۲٪ طلای ۲۲ عیار خالص هستند.
سکّهٔ بهار آزادی، سکه طلا و یکی ازمسکوکاغت طلای قانونی در جمهوری اسلامی ایران است. از سال 1358 خورشیدی ، به مناسبت و یادبود پیروزی انقلاب 1357 ایران ، انواع سکه‌های بهار آزادی در قطع‌های مختلف ضرب شده‌است. عیار طلا این سکه‌ها (اعم از طرح قدیم و جدید) ۹۰۰ در ۱۰۰۰ است. معمولاً در هر سال ضرابخانهٔ بانک مرکزی ایران سکه‌ها را ضرب کرده و از طریق بانک های عامل صرافی های مجاز به بازار عرضه می‌کند. این سکه‌ها به صورت خرد یا عمده و به قیمت روز خرید و فروش می‌شوند.
پیشینهٔ ضرب سکه طلا در ایران به زمان حکومت داریوش اول، پادشاه هخامنشی (در سالهای ۵۲۱ الی ۴۸۶ پیش از میلاد) بر می‌گردد. با ارزش‌ترین این سکه‌ها که دریک نام داشته وزنی معادل ۸/۴۱ گرم از جنس طلا داشته‌است. سکه دیگر سیگل با وزن ۵/۶ گرم نقره بود و ارزشی معادل یک گوسفند را داشت و نرخ تبدیل آن برابر با ۲۰ سکه نقره سیگل در برابر یک سکه طلا دریک بود.
ضرب سکه‌های طلا در ایران با نام‌های گوناگون در ادوار مختلف ادامه داشته‌است. تنها عیار سکه‌های طلا پیش از ماشینی شدن در زمان ناصرالدین شاه، تقریباً ثابت و نزدیک به طلای خالص بوده اما واحد پول، طراحی و وزن آنها به تشخیص حکومت وقت تغییر کرده‌است.
همگام با ورود ماشین ضرب سکه و استانداردسازی اندازه و وزن سکه‌های رسمی در سال ۱۲۹۳ هـ ق، نخستین سکه‌های طلا با عیار ۹۰۰ در هزار و با واحد تومان ضرب و وارد چرخه پولی ایران شد.
ضرب سکه‌های طلای ایران با استاندارد امروزی (از نظر قطر دایره و وزن سکه) در دورهٔ پهلوی اول و از سال ۱۳۱۰ خورشیدی آغاز شد. این سکه‌ها در دورهٔ پهلوی به نام سکهٔ پهلوی نامیده می‌شد که بعد از انقلاب ۱۳۵۷ ایران سکهٔ بهار آزادی با همان وزن و عیار اما با طراحی متفاوت جایگزین آن گردید.
انواع سکه بهار ازادی
از نظر طراحی: سکه‌ها در دو نوع «طرح قدیم» (۱۳۵۸ تا ۱۳۷۰) و «طرح جدید (امامی)» (۱۳۷۰ تاکنون) هستند.
از نظر قطع: سکه‌ها در انواع «ربع»، «نیم»، «یک» یا «تمام»، «دو و نیم»، و «پنج» بهار آزادی موجود هستند.
سکه پنج بهار آزادی تنها در سال ۱۳۵۸ و به مناسبت اولین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ضرب گردید و تاکنون دیگر ضرب نشده‌است.
سکه دو و نیم بهار آزادی در سالهای ۱۳۵۸ (به مناسبت اولین سالگرد انقلاب اسلامی)، ۱۳۷۸ (صدمین سالگرد زادروز روح‌الله خمینی) و ۱۳۸۷ ضرب گردیده که مورد سوم از نظر تعداد نایاب است.
از سال ۱۳۸۹ قطع جدیدی از سکه بهار آزادی با عنوان «سکه گرمی» به بازار عرضه شده که وزن آن نصف سکه ربع بهار آزادی است.
پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران، به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی و با تأیید و دستور نخست‌وزیر دولت موقت، به مناسبت و یادبود نخستین بهار پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ در ایران، اجازه ضرب انواع مسکوک طلا بنام «بهار آزادی» صادر شد. از آن زمان تاکنون، سکه‌های بهار آزادی با دو طرح مختلف ضرب شده‌اند. (مرجع سکه طلا)
از سال ۱۳۵۸ تا ۱۳۷۰ (طرح قدیم)
روی این سکه بنام علی بن ابیطالب بود سه بار تکرار «علی» به خط معقلی تزیینی در داخل یک شش ضلعی، و قید عبارت «بانک ملی ایران» در زیر آن و بر روی دیگر آن تصویر بارگاه علی بن موسی الرضا به همراه عبارت «اوّلین بهار آزادی» و تاریخ ۱۳۵۸ منقوش بود. از آن پس تا سال ۱۳۷۰، انواع سکه‌های بهار آزادی با همین طرح تولید می‌شد اما کلمه «اوّلین» از آن حذف گردیده بود
از مقایسه طرح بارگاه علی بن موسی الرضا که بر روی این سکه‌ها ضرب شده با طراحی این بارگاه بر روی سکه‌های یادبودی محمدرضا پهلوی، که به‌منظور تکریم مقام علی بن موسی الرضا ضرب شده‌اند، مشخص می‌شود که طرح مزبور الگوبرداری یا حتی کپی برداری از این سکه‌های یادبودی بوده و تنها نوشتار اطراف آن تغییر کرده‌است.(مرجع سکه طلا)
از سال ۱۳۷۰ تاکنون (طرح جدید)
با توجه به ماده ۵ قانون نحوه حفظ آثار و یاد سیدروح‌الله خمینی بانک مرکزی ایران موظف شد که تصویر پایه‌گذار نظام جمهوری اسلامی ایران را بر یک طرف سکه‌های بهار آزادی به گونه‌ای مناسب نقش کند. از اینرو، بنابر پیشنهاد بانک مرکزی و موافقت وزارت امور اقتصادی و دارایی و به استناد بند ۲ قانون اصلاح قانون ضرب مسکوک طلا هیئت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۷۰/۳/۱۹ (راجع به تغییر طرح سکه یک بهار آزادی) چنین تصویب کرد:
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مجاز است به مناسبت دومین سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی سکه یادبود یک بهار آزادی را با مشخصات ذیل و طبق نمونه‌ای که در نهاد ریاست جمهوری نگهداری می‌شود ضرب نماید:
- عیار طلا: ۹۰۰ در هزار؛
- وزن سکه: ۸٫۱۳۵۹۸ گرم؛
- قطر سکه: ۲۲ میلیمتر؛
- یک روی سکه مزین به تصویر حضرت امام و قید سال ضرب (۱۳۷۰) در ذیل تصویر؛
- یک روی سکه تصویر بارگاه حضرت امام رضا علیه‌السلام و قید عبارت «بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران» در بالای تصویر و عبارت «بهار آزادی» در پایین تصویر.
مصوبه مذکور جهت اجرا به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ابلاغ شد
بدین ترتیب، در دومین سال درگذشت روح‌الله خمینی، طرح سکه تمام بهار آزادی تغییر کرد و از آن پس (سال ۱۳۷۰ به بعد) سکه‌ها بر اساس آن مصوبه ضرب می‌شوند. نخستین سکه‌ها با نگاره ای از نیمرخ چپ روح‌الله خمینی ضرب شدند که با توجه به تعداد ضرب پایین آنها ظاهراً مورد تأیید مسئولین وقت قرار نگرفتند و در همان سال سکه بهار آزادی با نگاره سه رخ راست آیت الله خمینی جایگزین آن گردید.
از این رو در سال ۱۳۷۰ سه طرح متفاوت از سکه بهار آزادی روانه بازار گردید: سکه بهار آزادی طرح قدیم، سکه بهار آزادی با نگاره چپ آیت الله خمینی و سکه بهار آزادی با نگاره سه رخ. گفتنی است طرح سکه‌های با قطع‌های ربع و نیم، همانند سابق است و تنها نگاره بارگاه علی بن موسی از نظر طراحی کمی بهبود یافته‌است.
(مرجع سکه طلا)
صدور مسکوک طلا از کشور به هر نحوی ممنوع است، مگر توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
معمولاً در هر سال، انواع مسکوک بهار آزادی بر اساس مجوزی که بانک مرکزی دارد، در ضرابخانه این بانک تولید می‌شود. طبق آمار اعلام‌شده از سال ۱۳۸۶، تاکنون ۴۰ میلیون قطعه سکه بهار آزادی در طول دهه‌های اخیر در کشور ضرب شده‌است.
مرجع سکه طلا
با توجه به سیاست‌های بانک مرکزی، تاریخ ضرب سکه از سال ۱۳۸۶ ثابت بوده و با توجه به سال ضرب تغییر نمی‌کند، سکه امامی با این تاریخِ ضرب، «فراوان‌ترین سکه طلای مدرن» در ایران قلمداد می‌گردد. از عمده دلایل انجام این کار، جلوگیری از تغییر قیمت سکه با توجه به تاریخ ضرب عنوان شده‌است،مسئله ای که با وجود اتخاذ این سیاست، همچنان وجود دارد.
مرجع سکه طلا
در سال ۱۳۹۷ با اعلام طرح پیش فروش بدون محدودیت سکه طلا توسط شعب بانک ملی و تعداد متقاضیان خرید سکه، حدود ۶۰ تن طلا از ذخایر بانک مرکزی ذوب و به سکهٔ طلا تبدیل شد وضعیت به‌وجود آمده در خرید سکه به گونه ای بود که منجر به تذکر سید علی خامنه ای به رئیس‌جمهور وقت (حسن روحانی شد، تنش به‌وجود آمده در بازار سکه و ارز، منجر به برکناری ولی‌الله سیف رئیس کل بانک مرکزی شد.
مرجع سکه طلا
مسکوک طلای بهار آزادی از لحاظ مشخصات، منطبق است بر قانون مسکوک طلا و نیز قانون اصلاح قانون ضرب مسکوک طلا. شکل این مسکوک بر اساس ماده دوم قانون ۱۳۳۷، مدور است، و میزان عیار آن بر طبق ماده چهارم همان قانون عبارت است از ۹۰۰ در هزار طلای خالص، و ۱۰۰ در هزار مس، یا آلیاژی از نقره و مس.
مرجع سکه طلا
بر خلاف سکه‌های طلای قاجار و پهلوی که مبلغ سکه بر اساس اندازه و وزن بر روی آنها درج می‌شد، (مثلاً «دوهزاری»، «پنجهزاری»، «ربع پهلوی»، «نیم پهلوی» و …) در مورد سکه‌های بهار آزادی تنها به درج عبارت «بهار آزادی» بسنده شده و تشخیص نوع سکه (ربع، نیم، یک و …) به خریدار واگذار شده‌است. این رویکرد در بین کشورهایی که به‌طور رسمی اقدام به ضرب سکهٔ طلا می‌نمایند مرسوم نیست و برخی از این کشورها نه تنها «مبلغ اسمی سکه» بر اساس واحد پول رسمی خود را بر آن درج می‌کنند بلکه در سالهای اخیر در بسیاری موارد عیار و وزن سکه را نیز بر آن می‌افزایند.
مرجع سکه طلا
منظور از عیار طلا چیست؟
عیار میزان یا واحدی برای تعیین خلوص طلا است. برای مثال، برای تعیین خلوض سکه بهار آزادی باید به دنبال عیار آن باشیم. در واقع به نسبت طلای استفاده شده در هر قطعه طلا به وزن کل آن قطعه عیار گفته می‌شود. عیار طلای خالص برابر با 1000 در نظر گرفته می‌شود، یعنی در یک کیلوگرم طلا 1000 گرم طلای خالص وجود دارد. طلای 24 عیار یعنی طلایی که کاملا خالص است، یا این وجود چون هیچگاه طلایی با این عیار وجود ندارد شمش‌ها با عیار 999.9 معامله می‌شوند.
زمانی که می‌گوییم عیار سکه 900 است، منظور این است که در هر یک کیلوگرم آلیاژ استفاده شده برای سکه 900 گرم آن طلای خالص است و 100 گرم باقیمانده آن آلیاژهای دیگر. در واقع سکه‌های طلا 22 عیار هستند.
مرجع سکه طلا
وزن سکه بهار آزادی
سکه با توجه به گستردگی بازار خرید و فروش آن، انواع مختلفی وجود دارد. انواع سکه طلا هر کدام وزن متفاوتی دارند از سکه تمام بهار آزادی تا سکه‌های یک یا دو گرمی پارسیان.
وزن سکه‌های طلا طرح امامی جدید 8 گرم و 133 سوت دیده می‌شود. سکه‌های طرح قدیم و طرج جدید تفاوتی در وزن و عیار با هم ندارند.
وزن نیم سکه بهار آزادی هم برابر 4 گرم و 0.066 سوت است و پس از آن هم وزن ربع سکه آزادی با 2 گرم و 0.033 سوت را داریم.
مرجع سکه طلا
سیر تاریخی سکه طلا در ایران (از سکه تا سکه بهار آزادی)
مرجع سکه طلا
سکه طلا برای اولین بار در دوران هخامنشیان و حکومت داریوش اول (بین سالهای 486 الی 521 پیش از میلاد) ضرب گردید. در آن زمان با ارزش‌ترین سکه “دریک” نامگذاری شده بود که وزن آن 8.41 گرم بوده است.
از دیگر سکه‌های دوران هخامنشی، سکه‌ای با نام “سیگل” بود که جنس آن از نقره و وزن آن 5.61 گرم بوده است. این سکه ارزشی معادل یک گوسفند را داشت و نرخ تبدیل آن 20 سیگل در برابر یک دریک بود. یعنی ارزش هر دریک برابر با 20 سیگل بوده است.
پس از ورود ماشین ضرب سکه و مشخص شدن وزن و اندازه استاندارد سکه‌ها بصورت رسمی در سال 1293 نخستین سکه‌های طلا با عیار 900 در 1000 ضرب و واحد چرخه مالی کشور شدند.
ضرب سکه‌های طلا با وزن و اندازه امروزی اولین بار در سال 1310 آغاز گردید، بعد از انقلاب اسلامی سال 1357 سکه بهار آزادی با همان وزن و عیار و اندازه ولی با طرحی متفاوت جایگزین سکه های قبلی شد و تا به امروز با همین نام و ابعاد قبلی در بازار داد و ستد می‌شود.
سرمایه‌گذاری بر روی سکه همانند سرمایه‌گذاری در بازارهای دیگر با ریسک‌هایی همراه است و نیاز به دانش و مهارت دارد. بنابراین، اگر دانش کافی برای انتخاب سکه بهار آزادی دارید، اقدام کنید. در صورتی هم که دانش کافی در این زمینه ندارید، با دنبال کردن مطالب سیگنال می‌توانید این کار را انجام بدهید.
خرید فیزیکی طلا می‌تواند به اشکال و روش‌های مختلفی انجام شود. امروزه افراد برای خرید فیزیکی طلا با مشکلی روبرو نیستند و در صورت داشتن سرمایه کافی به راحتی می‌توانند این کار را انجام دهند. طلا را می‌توان بصورت شمش، سکه طلا، طلای آبشده یا جواهرات زینتی خریداری کرد.
اما محبوب‌ترین گزینه در بین موارد یاد شده سکه طلاست. تا به اینجا با ماهیت سکه طلا و تاریخچه آن آشنا شدیم. با این حال چه چیزی سکه طلا را به محبوب‌ترین گزینه نسبت به سایر انواع طلا تبدیل کرده است؟
مرجع سکه طلا
موارد زیر مهم ترین دلایل محبوبیت سکه طلا مانند سکه تمام بین افراد جامعه است:
- شمش، نقره و طلای آبشده خریداران خاص خود را داشته و قابلیت فروش کمتری نسبت به سکه دارند.
- سود بالایی دارد و می‌توان از آن به عنوان روشی برای حفظ ارزش پول در برابر تورم استفاده کرد.
- سکه طلا همیشه خریدار دارد و هر وقت که دلتان بخواهد می‌توانید به راحتی سکه‌های خود را بفروشید.
- هزینه‌های مرتبط با طلای ساخته شده مانند دستمزد ساهت و مالیات بر ارزش افزوده شامل سکه نمی‌شود
از سال 1358 به بعد سکه بهار آزادی جایگزین سکه‌های قدیمی مانند ربع سکه طرح قدیم گردید. البته وزن و اندازه و عیار این سکه دقیقا مانند سکه‌های قدیمی است. سکه بهار آزادی را از دو منظر می‌توان تقسیم کرد، از نظر طراحی و از نظر قطع.
مرجع سکه طلا
از نظر قطع سکه بهار آزادی به سه مدل مختلف تقسیم می‌شود:
- سکه تمام بهار آزادی
- نیم سکه بهار آزادی
- ربع سکه بهار آزادی
- سکه یک گرمی
در جدول زیر می‌توانید مشخصات عیار، وزن و قطر هرکدام از انواع سکه‌های بهار آزادی را مشاهده کنید:
| وزن (گرم) | عیار | نام سکه |
| 8.133 | 22 | تمام بهار آزادی |
| 4.0665 | 22 | سکه نیم سکه بهار آزادی |
| 2.03225 | 22 | سکه ربع سکه بهار آزادی |
| 1.01 | 22 | سکه سکه یک گرمی |
مرجع سکه طلا
عیار تمامی این سکه‌ها 22 از 24 یا 900 از 1000 است. یعنی از هر یک کیلوگرم طلایی که برای ساخت این سکه‌ها استفاده شده 900 گرم آن طلای خالص بوده است. در واقع این سه نوع سکه بهار آزادی فقط در اندازه و وزن با یکدیگر متفاوت هستند.
سکه طرح جدید (امامی) و سکه طرح قدیم چیست؟ چه تفاوتی با هم دارند؟
از نظر طراحی، سکه بهار آزادی به دو نوع سکه طرح قدیم و سکه طرح جدید (امامی) تقسیم می‌شود. بعد از انقلاب اسلامی در ایران تاکنون سکه بهار آزادی به دو شکل ضرب و توزیع شده است. سکه بهار آزادی طرح قدیم که از سال 1358 تا 1370 ضرب می‌گردید، تصویر یک روی سکه طرح قدیم مزین به نام حضرت علی (3 باز تکرار نام حضرت علی) و روی دیگر آن بارگاه امام رضا (ع) همراه با عبارت “نخستین بهار آزادی” است.
سکه طرح جدید یا امامی که از سال 1370 تاکنون در بازار توزیع می‌شود. تنها تفاوت این سکه با سکه طرح قدیم فقط در طرح روی آن و قیمت است. تصویر یک روی این سکه بنیان‌گذار جمهوری اسلامی، امام خمینی (ره) و تصویر روی دیگر این سکه بارگاه امام رضا (ع) است. همچنین سکه طرح جدید قیمت بالاتری نسبت به سکه طرح قدیم دارد.
مرجع سکه طلا
در عکس زیر می‌توانید، تصویر انواع سکه طلای طرح جدید و قدیم بهار آزادی را مشاهده کنید، نکته‌ای که باید به آن اشاره شود این است که سکه طرح جدید نیم و ربع بهار آزادی دقیقا طراحی مشابه با سکه تمام بهار آزادی طرح جدید (امامی) دارند و فقط اندازه و وزن آنها کمتر است.
مرجع سکه طلا